PRZEGORZAN KULISTY , JAK PRZYGOTOWAĆ MAŚĆ Z PRZEGORZANA.

 Przegorzan kulisty (Echinops sphaerocephalus), znany też jako „kula szara” lub „ostrożeń kulisty”, to roślina należąca do rodziny astrowatych. W ziołolecznictwie ludowym była ceniona od wieków – choć dziś stosuje się ją rzadziej i ostrożniej, ze względu na obecność alkaloidów o silnym działaniu.

Składniki aktywne

• alkaloidy echinopsyna i echinopsydyna (pobudzające układ nerwowy i krążenie),

• flawonoidy, garbniki, olejek eteryczny,

• gorycze i śluzy.

Działanie lecznicze (opis tradycyjny i badany):

1. Układ nerwowy i mięśniowy

   • pobudza przewodnictwo nerwowe,

   • stosowany był pomocniczo w rehabilitacji po udarach, przy porażeniach i stwardnieniu rozsianym,

   • wzmacnia osłabione mięśnie, poprawia napięcie mięśniowe.

2. Układ krążenia

   • wspomaga krążenie obwodowe,

   • może podnosić ciśnienie krwi u osób z niedociśnieniem,

   • działa tonizująco na serce.

3. Układ odpornościowy i ogólne wzmocnienie

   • przypisuje mu się działanie adaptogenne (zwiększające odporność organizmu na stres i choroby),

   • stosowany w osłabieniu, rekonwalescencji.

4. Zewnętrznie

   • napary i maści używano na trudno gojące się rany, owrzodzenia i choroby skóry,

   • działa przeciwbakteryjnie i lekko przeciwzapalnie.

Uwaga i bezpieczeństwo

• Silna roślina – alkaloidy echinopsyny mogą być toksyczne w nadmiarze (wywołują drgawki, pobudzenie, skoki ciśnienia).

• Nie powinien być stosowany samodzielnie, bez nadzoru fitoterapeuty lub lekarza.

• Niewskazany dla osób z nadciśnieniem, padaczką, kobiet w ciąży i karmiących.

 Współcześnie przegorzan kulisty bada się głównie pod kątem wspomagania terapii neurologicznych i poprawy krążenia, ale w fitoterapii używa się go bardzo ostrożnie, zwykle w postaci gotowych preparatów o standaryzowanej dawce.

Tradycyjna maść z przegorzanu kulistego

Składniki:

• korzeń lub ziele przegorzanu kulistego – 2 łyżki suszonego, rozdrobnionego (lub świeżego, posiekanego),

• smalec gęsi  – 100 g 

• opcjonalnie: kilka kropel olejku z żywicy sosnowej lub olejku lawendowego (dla zapachu i właściwości odkażających).

Przygotowanie:

1. Smalec  roztopić w naczyniu w kąpieli wodnej.

2. Dodać przegorzan (suszone ziele lub korzeń).

3. Podgrzewać bardzo powoli, na minimalnym ogniu, przez 1–2 godziny (nie dopuścić do wrzenia, tylko delikatne „przesączanie” składników).

4. Odstawić na noc do naciągnięcia.

5. Następnego dnia lekko podgrzać, przecedzić przez gazę.

6. Wlać do czystych słoiczków, przechowywać w chłodnym miejscu (lodówka lub spiżarnia).

Zastosowanie:

• wcierać niewielką ilość w bolące mięśnie, stawy, w okolice osłabionych nerwów,

• stosować także na skórne podrażnienia i drobne ranki,

• nie stosować na otwarte, świeże rany ani duże powierzchnie skóry.

Uwaga bezpieczeństwa 

Przegorzan zawiera alkaloidy (echinopsyna, echinopsydyna), które w nadmiarze mogą być toksyczne. Dlatego:

• stosować tylko zewnętrznie,

• unikać u kobiet w ciąży, karmiących, dzieci, osób z padaczką i nadciśnieniem,

• zawsze najpierw wykonać próbę uczuleniową na małej powierzchni skóry.